ज्येष्ठ नागरिकका माग सम्बोधन बारे ।

सम्माननीय प्रधानमन्त्रीज्यू,
मार्फत,
श्री प्रमुख जिल्ला अधिकारी
जिल्ला प्रशासन कार्यालय, जुम्ला ।

विषयः ज्येष्ठ नागरिकका माग सम्बोधन बारे ।

ज्येष्ठ नागरिकहरू राष्ट्रका अमूल्य निधि र संस्कृतिका धरोहर हुन् । निजहरूको ज्ञान, सीप अनुभवलाई राज्यले सदुपयोग गर्न सकिरहेको अवस्था छैन । आर्थिक, सामाजिक र स्वास्थ्य सुरक्षा एवं मानव अधिकार लगायत अन्य राज्यबाट प्राप्त हुने सेवा सुविधाबाट ज्येष्ठ नागरिकहरू बञ्चित रहेका छन् । विद्यमान ऐन कानुन, नीति, नियम समयानुकुल नभएको अवस्था एकातिर छ भने कार्यान्वयन र अनुगमन पक्ष फितलो हुदा, ज्येष्ठ नागरिकहरू थप मर्कामा परेका छन् ।

राज्यले ज्येष्ठ नागरिकको विभिन्न समस्याहरूको समाधानतर्फ आ.व. २०७१÷०७२ मा समेत कुनै ठोस कार्यक्रम नल्याएको हुदाँ हाल ज्येष्ठ नागरिकहरू थप आक्रोशित भएका छन् । यसले निकट भविष्यमानै भयावह अवस्था सृजना हुने स्पष्ट देखिन्छ । तसर्र्थ देहाय बमोजिमका ज्येष्ठ नागरिकका मागहरूलाई यथाशीघ्र सम्बोधन गर्न प्रमुख जिल्ला अधिकारी जुम्ला मार्फत सम्माननीय प्रधान मन्त्रीज्यू समक्ष ज्येष्ठ नागरिक जिल्ला संघ जुम्ला हार्दिक अपिल गर्दछ ।
नेपाल सरकारको तर्फबाट हाम्रा शान्तिपूर्ण मागहरूलाई यही २०७१÷०७२ को वजेट तथा कार्यक्रममानै सम्बोधन नगरेमा ज्येष्ठ नागरिकको हक अधिकार स्थापित गर्नका लागि सशक्त रूपमा जिल्ला देखी केन्द्र सम्ममा चरणबद्ध रूपमा विभिन्न आन्दोलनका कार्यक्रमहरू गर्न ज्येष्ठ नागरिक जिल्ला संघ वाध्य हुने समेत व्यहोरा स्मरण गराउन चाहन्छौं ।

ज्येष्ठ नागरिकका मागहरू देहायबमोजिम रहेका छन्ः

१. निर्माणाधीन संविधानमा ज्येष्ठ नागरिकको हक, हित र अधिकार देहाय बमोजिम सुनिश्चित गरियोस् ः–
य वृद्घावस्था भएको कारणले कुनै पनि नेपाली ज्येष्ठ नागरिक अपहेलित तथा उत्पीडित हुनु पर्ने छैन र सम्मान पूर्वक जीवन निर्वाह गर्न पाउने हक हुनेछ ।
य ज्येष्ठ नागरिकलाई आधारभूत स्वास्थ्य, आर्थिक तथा सामाजिक सुरक्षाको हक प्राप्त हुनेछ ।
य अशक्त, असहाय, बेवारिसे द्वन्द्व पीडित एव विस्थापित ज्येष्ठ नागरिकको मर्यादित जीवन यापनकोलागि पूर्ण जिम्मेवारी राज्यको हुनेछ ।
य ज्येष्ठ नागरिकको ज्ञान, सीप, अनुभबको संरक्षण र सदुपयोगको हक राज्यबाट हुनेछ ।
य ज्येष्ठ नागरिकको सम्पत्तिमा आफुखुसी गर्न पाउने हक हुनेछ ।
२. ज्येष्ठ नागरिकहरूको लागि राज्यले दिदै आएको सामाजिक सुरक्षा भत्तालाई उमेर वर्गीकरणको आधारमा देहायबमोजिम निर्धारण गरियोस् ।
६० देखी ७० वर्ष सम्म रू. १००० – (कर्णालीको हकमा १५००)
७१ देखी ८० वर्ष सम्म रू. १५०० (कर्णालीको हकमा २०००)
८१ देखी ९० वर्ष सम्म रू. २००० (कर्णालीको हकमा २५००)
९१ देखी ९९ वर्ष सम्म रू. ३००० (कर्णालीको हकमा ३५००)
१०० वर्ष भन्दा माथिका सबैलाई रू. ५००० (कर्णालीको हकमा ६०००)
३. सार्वजनिक यातायातका साधनमा ४ सिट आरक्षण सहित सबै ज्येष्ठ नागरिकलाई ५० प्रतिशत छुटको व्यवस्था गरियोस् ।
४.स्वास्थ्य क्षेत्रमाः
क) ज्येष्ठ नागरिकहरूलाई नेपालका केन्द्रीय, क्षेत्रीय र अञ्चल अस्पतालहरूमा जेरियाट्रिक वार्डको व्यवस्था गरियोस् साथै सवै सरकारी अस्पताल तथा स्वास्थ्य संस्थाहरूमा निःशुल्क उपचारको व्यवस्था गरियोस् ।
ख) गैर सरकारी तथा निजी अस्पताल तथा स्वास्थ्य संस्थाहरूमा ज्येष्ठ नागरिकहरूलाई ५० प्रतिशत छुट तथा सुविधाको लागि अविलम्ब स्वास्थ्य नीति बनाई लागु गरियोस् ।
ग) अभिलम्ब ज्येष्ठ नागरिक स्वास्थ्य विमा लागू गरियोस् ।
५.ज्येष्ठ नागरिक आयोग गठन गरियोस् ।
६. ज्येष्ठ नागरिकहरू को लागि आवश्यक दैनिक उपभोग्य वस्तुहरू (पानी, विजुली, टेलिफोन, खाद्यान्न, ग्यास, तेल, मनोरञ्जन) का साधन लगायत अन्य क्षेत्रहरूमा २५ प्रतिशत छुटको व्यवस्था गरियोस् । साथै अशक्त असहाय तथा वेवारिसे ज्येष्ठ नागरिकलाई यि सवै क्षेत्रहरूमा निःशुल्क वितरण गर्ने व्यवस्था गरियोस् ।
७. विद्यमान ज्येष्ठ नागरिक ऐन, २०६३ र नियमावली, २०६५ लाई आवश्यक संशोधन तथा परिमार्जन सहित प्रभावकारी रूपमा अविलम्ब कार्यान्वयन गरि अनुगमन गरियोस् ।
८. सेवा प्रदायक निकायहरू (वंैक तथा वित्तीय संस्थाहरू, पानि, विजुली, टेलिफोन तथा मनोरञ्जनको स्थान) मा ज्येष्ठ नागरिक मैत्रीमूखी बातावरण निर्माण गरियोस् ।
९. नेपालका सबै नगर, गाउ र टोल स्तरमा संचालित दिवा सेवा केन्द्र र ज्येष्ठ नागरिक क्लबलाई उपयुक्त बाताबरण निर्माण गरि सेवा सुविधा दिने व्यवस्था मिलाईयोस् एवं नभएका स्थानहरूमा स्थापना गर्ने विशेष कार्यक्रम ल्याईयोस् ।

१०. ज्येष्ठ नागरिक विषयलाई निम्न माध्यामिक तह देखि उच्च माध्यामिक तह सम्म पाठ्यक्रममा समावेश गरियोस् ।
११. ज्येष्ठ नागरिक हक अधिकारलाई सुनिश्चित गर्न अन्र्तराष्ट्रिय महासन्धि—क्ष्लतभचलबतष्यलब िऋयलखभलतष्यल इल तजभ च्ष्नजतक या इमिभच एभचकयलक९क्ष्ऋच्इए० निर्माण गर्ने नेपालबाट विशेष पहल गरियोस् ।
१२. माथि उल्लिखित ज्येष्ठ नागरिको सवै सवाललाई निरन्तर रूपमा पहिचान गरि त्यसको सम्बोधन गर्न ज्येष्ठ नागरिक संवैधानिक आयोग अबिलम्ब गठन गरियोस् ।
१३. ज्येष्ठ नागरिकको स्व– आर्जित सम्पत्तिमा अंशबण्डा नलाग्ने गरि आफुखुशी वा इच्छापत्र गर्ने व्यवस्था गरियोस् ।
१४. ज्येष्ठ नागरिकलाई आफ्नो छोरा छोरीको कमाइमा कम्तीमा २० प्रतिशत हिस्सा माग गर्ने अधिकार हुने नीतिको व्यवस्था गरियोस् ।
१५. ज्येष्ठ नागरिकको ज्ञान, सीप र अनुभवलाई कदर गर्दै, राज्यको नीति निर्माण तहमा अनिवार्य रूपमा संलग्न गरियोस् ।
१६.ज्येष्ठ नागरिकको सेवा सुविधामा प्रत्यक्ष रूपमा संलग्न हुने सन्तानहरूलाई राज्यले करमा छुट जस्ता योजनाहरू संचालन गर्ने व्यवस्था गरियोस् र अचल सम्पत्ति खरिद विक्री गर्दा छुटको व्यवस्था गरियोस्
१७. सरकारको वार्षिक नीति तथा कार्यक्रममा ज्येष्ठ नागरिकको विषयलाई अन्य विषयगत छुट्टै शिर्षक जस्तै गरि समावेश गरियोस् ।
बोधार्थ एवं कार्यार्थः
श्री जिल्ला प्रशासन कार्यालय। जुम्ला ।
श्री जिल्ला विकास समिति कार्यालय, जुम्ला ।

श्री जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय, जुम्ला ।
श्री महिला तथा बालबालिका, जुम्ला ।
श्री राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक महासंघ, शंखमूल काठमाण्डौ ।

तिर्थराज भारती
अध्यक्ष
जिल्ला जेष्ठ नागरिक संघ जुम्ला ।